Nowy Beowulf na Nowy Wiek

Zainteresowanie kina Beowulfem nie słabło na przełomie wieków, w efekcie czego dostawaliśmy kolejną ekranizację raz na parę lat. Najbardziej znana i najdroższa była ta z 2007 roku zrealizowana przez Roberta Zemeckisa, reżysera znanego z takich przebojów jak Forrest Gump, Cast Away czy Kto wrobił królika Rogera? Zrealizowany z gwiazdorską obsadą i w całości animowany film kosztował 150mln $. Przychody z kin nie zwróciły kosztów produkcji, która zebrała mieszane, choć najczęściej pozytywne recenzje.

Kolejny Beowulf?

Film Zemeckisa nie jest wierną adaptacją staroangielskiego poematu, ale trzon fabuły, bohaterowie i wiele detali jest żywcem wyjętych z oryginalnego Beowulfa. W przeciwieństwie do oryginału mocno rozbudowano postaci Grendela i jego matki. Oboje mają w filmie swoje własne motywy działania. Postać króla Hrotghara jest dalece ambiwalentna, w przeciwieństwie do poematu, w którym jest to władca idealny, bez skazy. Zakończenie filmu również jest inne, w poemacie Beowulf został w końcu władcą, ale Getów, nie Duńczyków. Reżyser nie chciał prawdopodobnie wprowadzać dodatkowego zamieszania i kolejnej lokacji, cały film rozgrywa się w krainie Duńczyków.

Realia epoki i poematu

Kostiumy, lokacje i uzbrojenie jest wzorowane na epoce, ale nie jest to odwzorowanie wierne. W poemacie wyraźnie wspomina się kilka razy, że Beowulf nosi kolczugę składającą się z ręcznie wykonanych oczek. W filmie ma na sobie pancerz z bliżej nieokreślonego materiału (żelazo? skóra?). Jego strój zdobią podobizny wilków, podczas gdy uzbrojenie bohatera i całej jego drużyny zawierało podobizny dzików, mających służyć jak amulety ochronne. Wilk jest w popkulturze zwierzęciem bardziej medialnym od dzika. Imię głównego bohatera tłumaczone ze staroangielskiego oznacza z kolei „wilka na pszczoły”, co mogło wpłynąć na decyzję reżysera. Chociaż z drugiej strony „wilk na pszczoły” to najprawdopodobniej niedźwiedź.

Plusem produkcji jest ukazanie Duńczyków jako pogan, chrześcijaństwo jest wspomniane przez bohatera, którego odtwarza John Malkovich jako religia „nowego rzymskiego boga Jezusa”. W poemacie wszyscy bohaterowie mówią o jednym prawdziwym bogu, narrator jednocześnie krytykuje pogańskie praktyki odprawiane potajemnie przez Dunów pragnących pokonać Grendela. Poemat powstał w okolicach VIII wieku n.e., spisany był najprawdopodobniej w początku drugiego tysiąclecia n.e. zaś wydarzenia rozgrywają się w VI wieku n.e. Chrześcijaństwo w południowej Skandynawii nawet jeżeli występowało, to bardzo sporadycznie.

Animacja, i krytyka, mniej lub bardziej uzasadniona

Filmy Zemeckisa często zawierały nowatorskie rozwiązania techniczne pozwalające na połączenie animacji z tradycyjnym obrazem. Najlepszym tego przykładem był wspomniany film o króliku Rogerze, płynnie łączący na ekranie animowane postacie z żywymi aktorami. Beowulf poszedł o krok dalej – film został nakręcony wprawdzie z żywymi aktorami, ale na ekranie zostali oni zamienieni w postaci animowane. Znacznie podniosło to koszty produkcji jednocześnie powodując, że ciężko było jej odrobić koszty w kinach.

Animacja zebrała najwięcej krytyki, moim zdaniem niezasłużonej. W 2007 roku film wyglądał pod tym względem bardzo dobrze. Po dziesięciu latach wygląda to nieco gorzej i faktycznie Beowulf prezentuje się słabiej aniżeli trailery nowszych gier komputerowych. Nakręcenie filmu z aktorami mogło być tańsze i zapewnić produkcji łagodniejszą „emeryturę”, bez porównywania do nowszych animacji. Z drugiej strony trzeba wziąć pod uwagę, że Beowulf był jednym z pierwszych filmów zrobionych w tym stylu i pozwolił dopracować technologię. Dzięki niemu dostaliśmy kilka lat później znacznie bardziej dopracowanego Avatara, więc film spełnił przynajmniej te założenia.

Odstawiając na bok animację i odstępstwa od poematu i realiów epoki muszę przyznać, że film widziałem dwukrotnie i uważam go za kawał przyzwoitej rozrywki. Jest zabawny, nie głupi i sprawnie zrealizowany. Beowulf broni się i będzie się również bronił w przyszłości swoim poczuciem humoru. To zabawna animacja na przyzwoitym poziomie. Film nie spełnił oczekiwań komercyjnych, prawdopodobnie ze względu na problem z trafieniem do odpowiedniej grupy docelowej. Duża część dorosłych nie poszła na film animowany, a tematyka Beowulfa była zbyt poważna dla najmłodszych widzów.

Tytuł: Beowulf (2007)

Reżyseria: Robert Zemeckis

Występują: Ray Winstone, Angelina Jolie, Anthony Hopkins, John Malkovich