Polecane książki historyczne o wikingach i Słowianach
W naszej grupie staramy się rekonstruować życie mieszkańców Słowiańszczyzny i Skandynawii sprzed setek lat. W naszej działalności opieramy się głównie na znaleziskach archeologicznych (źródła pisane, ikonografia), profesjonalnej literaturze i własnych doświadczeniach (archeologia eksperymentalna). Okres historyczny, którym się zajmujemy nie może się pochwalić wieloma źródłami. Właściwie można z całą stanowczością powiedzieć, że nasza niewiedza znacznie przekracza naszą wiedzę. Mamy w grupie kilku nerdów-bibliofilów, którzy przewertowali liczne książki o wczesnym średniowieczu i tematach pokrewnych. Tutaj staramy się podzielić spostrzeżeniami. Wszystkie z niżej wymienionych książek ktoś z nas przeczytał od deski do deski, a do niektórych pozycji napisaliśmy także recenzje.
Książki o ubiorze wikingów i Słowian
Pierwszą pozycją jaką polecamy jest Moda wikingów. Stroje skandynawskie we wczesnym średniowieczu Kamila Rabiegi. Mamy w grupie kilka egzemplarzy, które stanowią pomoc i swego rodzaju elementarz dla początkujących. Cała pozycja, oparta na znaleziskach historycznych, jest warta polecenia każdemu zajmującemu się rekonstrukcją, bądź pasjonatom historii tego okresu. Przystępny tekst jest dodatkowo wsparty kolorowymi ilustracjami i zdjęciami znalezisk (elementy strojów, ikonografia). Jest to, póki co, jedyna polskojęzyczna pozycja traktująca o tej tematyce w sposób wyłączny i tak wyczerpujący.
Literatura o wierzeniach Słowian
Mitologia Słowian jest niezmiernie problematycznym tematem dla rekonstruktorów i pasjonatów. Największą przeszkodą jest znikoma ilość źródeł pisanych oraz archeologicznych z tego okresu. Większość książek opowiadających o bogach i mitach Słowiańszczyzny to właściwie interpretacje oparte na poszlakach. Większość z nas ma za sobą lekturę klasycznej Mitologii Słowian Aleksandra Gieysztora. Książka, choć nie należy do najprzystępniejszych, pełna jest wartościowej wiedzy. Wartą polecenia publikacją jest W kręgu upiorów i wilkołaków Bohdana Baranowskiego. Książka niewznawiana od lat 80., dzisiaj ma status białego kruka. Napisana przystępnym językiem, pełna ciekawostek o wierzeniach ludowych z rejonu Słowiańszczyzny.
Książki o mitologii i wierzeniach wikingów
Mitologia nordycka zawsze była popularniejsza od słowiańskiej, natomiast w ostatnich latach przeżywa niesamowity wręcz renesans. W natłoku filmów, seriali, komiksów i powieści zalewających rynek wydawniczy warto oddzielać ziarna od plew i skupiać się na wartościowych pozycjach. Na polskim rynku należałoby zacząć od książek Artura Szrejtera, który w przystępny sposób opowiada o bogach, legendach i herosach mroźnej Północy. Z publikacji tego autora szczególnie polecamy: Mitologia germańska. Opowieści o bogach mroźnej Północy, Bestiariusz germański, Demonologia germańska oraz Legenda wikingów – opowieści o Ragnarze Lodbroku, jego żonach i synach. Bardziej zaawansowanym polecamy zapoznać się z książką Bogowie Germanów. Szkice o kształtowaniu się religii skandynawskiej Georgesa Dumezila.
Monografie
Wierni powiedzeniu „od ogółu do szczegółu” im dłużej działamy w rekonstrukcji, tym bardziej zagłębiamy się w detalach. Pomogły nam w tym książki takie jak Runes Martina Findella – niewielka pozycja przybliżająca świat runów nordyckich. Osobom zainteresowanym grami planszowymi (tafl) używanymi w północnej Europie we wczesnym średniowieczu polecamy na początek Reconstructing Hnefatafl Damiena Walkera, a w celu zdobycia kompletnej wiedzy o temacie Hnefatafl Jonathona Georga. Szczególnie ta druga pozycja pozwoli dogłębnie zrozumieć tematykę, gdyż autor poświęcił na jej pisanie dziesięć lat, wykorzystując właściwie wszystkie znane obecnie znaleziska i przekazy.
Niezastąpionym kompendium wiedzy o zwyczajach i upodobaniach kulinarnych naszych przodków jest książka Hanny i Pawła Lisów Kuchnia Słowian, czyli o poszukiwaniu dawnych smaków. Jeden egzemplarz jest nawet wspólnym dobrem drużynowym. Na polskim rynku wydawniczym to najobszerniejsza pozycja wzbogacona licznymi zdjęciami, przepisami i ciekawostkami z życia dawnych Słowian.
Jeżeli interesują was poszczególne zwycięskie wyprawy wiciędzów polecamy publikację Wielka wyprawa księcia Racibora. Zdobycie grodu Konungahela przez Słowian w 1136 roku Artura Szrejtera. Z tej pozycji dowiemy się, że mieszkańcy średniowiecznej Skandynawii czasem sami stawali się ofiarami najazdów z morza, przeprowadzanych niejednokrotnie przez Słowian. Ci na których wrażenie zrobiło epickie oblężenie Paryża z trzeciego sezonu serialu Wikingowie mogą porównać wizję filmowców z relacjami historycznymi. Na te drugie powołuje się Robert F. Bartkowski w Paryż 885-886. Dobra i treściwa, choć momentami nieco chaotyczna i sztucznie napompowana pozycja. Życie pierwszego norweskiego króla opisał zręcznie Witold Chrzanowski w monografii Harald Pięknowłosy.
Książki historyczne o wczesnym średniowieczu
Osobom zainteresowanym szerszym spojrzeniem na historię całych kultur bądź grup etnicznych możemy polecić kilka kolejnych lektur. Świetnie czyta się pozycje Petera Heathera, który doskonale przedstawił tzw. Wieki Ciemne w książkach Imperia i barbarzyńcy – Migracje i narodziny Europy oraz Odrodzenie Rzymu. Bodajże najlepszą książką traktującą o świecie wikingów jest Exploring the World of the Vikings Richarda Halla, którą jeden z naszych Szwedów nabył w British Museum.
Dla zaawansowanych pasjonatów możemy polecić The Viking World wydane przez wydawnictwo Routledge pod redakcją Stefana Brinka. Książka wydana tylko po angielsku, dość trudno dostępna i droga, ale warta każdych pieniędzy.
Komiksy, powieści i książki historyczne dla dzieci
Wiedza powinna być stopniowana, stąd najmłodszym nie polecimy książek Gieysztora, Brinka czy Dumezila. Bardzo dobrą, wręcz klasyczną pozycją o wikingach dla dzieci będzie pięknie ilustrowane W czasach wikingów L.R. Nougiera. Książka ta zaraziła niejednego z nas pasją do tematu w dzieciństwie, powinna mieć podobną moc oddziaływania teraz.
Po godzinach można sięgnąć po lżejsze lektury, na przykład komiksy. Szczególnie możemy polecić serię Northlanders – Ludzie Północy, wydaną niedawno także po polsku.
